2019’dan bu yana her yıl 7 ülke ve 10 sektörde faaliyet gösteren Küresel Sürdürülebilirlik Lideri 200 şirketin sürdürülebilirlik yaklaşımlarını yönetişim merceği ile incelediğimiz Sürdürülebilirlik Yönetişim Karnesi (SGS) araştırmamızın 5. yılında, Türkiye şirketlerine özel olarak hazırladığımız raporun sonuçlarını Türkiye Yatırımcı İlişkileri Derneği iş birliğinde paylaştık.
Çevrimiçi, 28 Mart 2024
SGS 2023 Türkiye Raporu sonuçlarımızı ve iyi uygulama örneklerini, Türkiye’de sürdürülebilirlik yönetişiminde en yüksek performans gösteren şirketler ile gerçekleştirdiğimiz Sürdürülebilir Gelecek için Sürdürülebilir Şirketler panelinde Sorumlu Yönetim Kurulları, Sürdürülebilirlik Performansı ve Sürdürülebilirlik Yolculuğu başlıkları altında konuştuk.
TÜYİD Genel Sekreteri Selin Sanver Nasuhoğlu’nun açılışı ile başlayan etkinlikte Sürdürülebilirlik Yönetişim Karnesi’nin amacı ve yaklaşımını Mütevelli Heyeti Başkanımız Dr. Yılmaz Argüden aktardı. Projeden sorumlu Yönetim Kurulu Üyemiz Gizem Argüden Oskay ve Proje Liderimiz Melis Türker ise araştırmaya dahil olan Türk şirketleriyle ilgili bilgileri paylaştı. Akenerji, Aksa Enerji, Aksa Akrilik, Anadolu Efes, Arçelik, Aygaz, Bim, Coca-Cola İçecek, Enerjisa Enerji, Ford Otosan, Migros, Tofaş, Turkcell, Tüpraş, Türk Telekom, Türk Traktör, Şok Marketler, Ülker Bisküvi, Vestel Elektronik ve Zorlu Enerji SGS 2023'te incelenen Türk şirketleri oldu.
SGS 2023 Türkiye sonuçlarının paylaşılmasının ardından iyi örnekler arasında yer alan Coca-Cola İçecek, Arçelik ve Ülker’in yolculuklarına dair bir panel gerçekleşti. Coca-Cola İçecek Hazine ve Yatırımcı İlişkileri Direktörü Çiçek Uşaklıgil Özgüneş, Arçelik Sürdürülebilirlik Direktörü Özlem Ünlüer ve Ülker Tedarik Zinciri Başkan Yardımcısı Tayfun Namdar karşılıklı öğrenme sürecini hızlandırmak için iyi örneklerini paylaştı.
Sorumlu Yönetim Kurulları, Sürdürülebilirlik Performansı, Sürdürülebilirlik Yolculuğu başlıkları altında yürüttüğümüz araştırmada Türkiye şirketleri için bulgularımız şu şekilde:
Yönetim Kurulunda sürdürülebilirlik alanında deneyimli üyesi olan şirketlerin oranı SGS 2020’de %50’den SGS 2023’te %86’ya çıktı.
Türkiye’de Yönetim Kurulu Matrisi yayınlayan sadece 1 şirket var (Coca-Cola İçecek). Küresel Sürdürülebilirlik Liderleri arasında yetkinlik matrisi yayınlayan şirket oranı SGS 2019’da %26’dan, SGS 2022’de %60’a yükselmiş ve şirketlerin %48’i sürdürülebilirliği yetkinlik matrislerinde bir yetkinlik olarak listeliyor.
Yönetici Ücret ve primleri sürdürülebilirlik hedefleriyle ilişkilendiren yalnızca 1 şirket var (Ülker Bisküvi). Türkiye’deki hiçbir şirket yönetici ücret ve primlerinin hangi sürdürülebilirlik göstergeleri ile ilişkilendirildiğini raporlamıyor. Sürdürülebilirlik Kilit Performans Göstergeleri (KPG) ile bağlantılı üst düzey yönetici ücret ve primi dağıtan şirketler SGS 2020’de %29 iken, SGS 2022’de %48'e yükseldi.
Yönetim Kurulu sürdürülebilirlik komitesi oranı dört yılda %25’ten, %70’e yükseldi.
Bağımsız denetim sürdürülebilirlik konularını kapsama oranı SGS 2020’de %42’den, SGS 2023’te %50’ye yükseldi. (Küresel Sürdürülebilirlik Liderleri’nde bağımsız denetimlerin sürdürülebilirlik konularını kapsama oranı SGS 2022’de yaklaşık %80.)
Bağımsız denetimin tedarik zincirini kapsama oranı dört yılda %8’den %50’ye yükseldi. (Bu oran SGS 2019’da %23’ten SGS 2022’de %58’e yükseldi.)
Son 4 yılda, çevresel hedeflerini paylaşan şirketlerin oranı %50’den %80’e, sosyal hedefler %33’ten %75’e, yönetişim hedefleri ise %17’den %40’a yükseldi. Türkiye’deki şirketlerin neredeyse tamamı sürdürülebilirlik politikalarını belirlemiş ve performans sonuçlarını raporluyor.
Türkiye’de şirketlerin %35’i tedarik zinciri için sürdürülebilirlik hedefleri koyarken, %40’ı tedarik zinciri sürdürülebilirlik sonuçlarını paylaşıyor.
Türkiye’deki sürdürülebilirlik liderlerinin %95’i stratejilerini SKA’lar ile ilişkilendiriyor, %75’i performans sonuçlarını paylaşıyor ve %50’si sürdürülebilirlik hedeflerini SKA’lar ile ilişkilendiriyor.
Türkiye’deki sürdürülebilirlik liderlerinin %40’ı değer yaratma modellerini görselleştiriyor, %35’i entegre raporlama yapıyor.
Türkiye’deki sürdürülebilirlik liderlerinin tamamı paydaş haritasını raporluyor, %74’ü paydaşları ile ilgili gelecek hedeflerini paylaşıyor. Önemlilik matrisi paylaşan şirketlerin oranı SGS 2020’de %58’den, SGS 2023’te %95’e çıktı.
Türkiye’deki sürdürülebilirlik liderlerinin %70’i sertifikasyon, %50’si bağımsız denetim ile tedarik zincirinde sürdürülebilirlik standartlarının uygulanmasına yönelik aksiyon alıyor.
Türkiye şirketlerinin hepsi sosyal konularda eğitimler düzenliyor ve ölçütlerini paylaşıyor. Fakat bu oran çevresel konularda %55’e, yönetişim konularında ise %35’e düşüyor.
SGS sonuçlarının yanı sıra Türkiye’deki iyi örnekler de oldukça ilgi çekti. İşte konu bazlı olarak sıralanmış bazıları:
Coca-Cola İçecek Türkiye’deki ilk Yönetim Kurulu Yetkinlik Matrisini paylaştı. Sürdürülebilirlik, coğrafi tecrübe, yetenek ve liderlik gelişimi gibi şirket sürdürülebilirlik stratejisi için öncelikli alanlarda Yönetim Kurulu yetkinliklerinin uygunluğunu değerlendirmeyi sağlayacak bir araç sunmuş oldu.
Arçelik, tedarik zincirinde sürdürülebilirlik alanında gerçekleştirdiği bağımsız denetimlerin bulgularını ve bu bulgulara dayalı iyileştirme süreçlerini detaylı bir şekilde gösteriyor. Tedarikçi denetimlerinde tespit edilen sorunları insan hakları, çocuk işçi, etik iş davranışı ve çevre gibi başlıklar altında, sayısal verilerle beraber ayrıntılı bir tablo halinde sunuyor.
Coca-Cola İçecek çevre konusunda hedeflerini coğrafya kırılımında belirliyor ve bu hedeflere ilişkin ilgili yılın sonuçlarını paylaşıyor. Enerji ve su kullanımı, yerel üretim oranları ve paketleme dahil olmak üzere birçok alanda, üretim yaptığı coğrafi bölgeleri dikkate alarak hedefler koyuyor ve bu hedeflere ulaşma durumunu yıllık sonuçlarını açıklayarak izliyor.
Ülker, tedarik zinciri yönetimindeki şeffaflığı, yerel ekonomilere olan bağlılığı, çevresel ve sosyal sorumlulukları nasıl ele aldığı ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için hangi adımları attığı konusunda değerli bilgiler sunuyor. Tedarik zinciri politikalarının ve denetimlerinin detaylarını, şirketin hangi standartları benimsediğini ve bu standartları nasıl uyguladığını paylaşıyor.
Zorlu Enerji 2021 yılında ilk defa Entegre Raporlama yapmaya başladı. SGS 2023 Türkiye verilerinde ilk değer yaratma modelini oluşturdu.
Turkcell ise 2020 yılında Entegre Raporlamaya geçti. SGS 2023 Türkiye verilerinde bir önceki döneme göre değer yaratma modelini güncelledi.
Enerjisa Enerji’de her konu hem şirket için hem de paydaşlar için öneminin derecesine göre değerlendiriliyor. Bu, her konunun hem içsel hem de dışsal önemini göstererek, şirketin stratejik planlamasında dengeli bir yaklaşım benimsediğini gösteriyor.
Tofaş’ın kendi personelinin yanı sıra tedarik zinciri çalışanları ve tedarikçileri için de eğitimler düzenlemesi şirketin sürdürülebilirlik konusundaki bilinci yayma çabasını ve tedarik zinciri boyunca pozitif bir etki yaratma hedefini gösteriyor.
