Afetten Kalkınmaya Sivil Etkileşim
Argüden Yönetişim Akademisi; kamu, özel sektör, sivil toplum ve uluslararası kurumlarda yönetişim kalitesini artırmaya adanmış bir vakıftır. Akademi olarak, entegre bir yönetişim anlayışıyla kurumlara duyulan güveni artırmak için model ve araçlar geliştiriyor, araştırmalar yapıyor, eğitimler düzenliyor ve farkındalığı artırıcı iletişim faaliyetleri yürütüyoruz. Ayrıca, iyi uygulama örneklerini tespit edip ilgili paydaşların dikkatine sunarak somut örneklerden öğrenme ve gelişme çabalarını destekliyoruz. Mevcut ve gelecek nesillerin yaşam kalitesini artırmak hedefiyle iyi yönetişim kültürünü yaygınlaştırmak üzere çeşitli yerel, ulusal ve uluslararası paydaşlarla iş birlikleri kuruyor ve faaliyetler yürütüyoruz. Tüm çalışmalarımızı dünyada sürdürülebilir kalkınmanın ve yaşam kalitesinin artmasına yönelik olarak gerçekleştiriyoruz.
Afetten Kalkınmaya Sivil Etkileşim (AKSE) projemizi, 6 Şubat 2023 depreminden etkilenen on bir şehirde iyileştirme ve yeniden yapılanma çabalarını iyi yönetişim kültürüne dayalı, bütünsel bakış açısı ve toplumu temel alan bir yaklaşımla ölçerek, sürdürülebilir kalkınmaya katkı vermek için geliştirdik. AKSE ile farklı paydaşların çabalarının daha etkin sonuçlar üretmesi için sivil izleme, değerlendirme ve katılım süreçlerinin güçlendirilmesini hedefliyoruz. İyileştirme ve yeniden yapılanma süreçlerinde yer alan kamu, özel sektör ve sivil toplum aktörlerinin bütünsel bakış açısıyla ve iyi yönetişim kültürüne dayalı olarak uyum ve eşgüdüm içinde hareket etmelerini desteklemeyi öngörüyoruz. Böyle bir çaba daha nitelikli kararlar alınmasına ve kaynakların daha etkin kullanılmasına yardımcı olacaktır. Nihai olarak, hem zaman ve kaynak kayıplarının azalması ve daha iyi sonuçlar elde edilmesi hem de afetten etkilenen şehirlerde daha dayanıklı, kapsayıcı ve sürdürülebilir kalkınmanın hızlıca tesis edilmesine katkı vermeyi hedefliyoruz.
Bu vizyondan hareketle, afetten etkilenen şehirlerde devam eden iyileştirme ve yeniden yapılanma işleyiş düzeninin kalitesine odaklanan bir yaklaşım ile Sivil Etkileşim Değerlendirme Modeli©’ni geliştirdik. Model ile mevcut işleyiş düzeni ve iş yapış biçimlerinde iyi yönetişim kültürünün güçlendirilmesini amaçlıyoruz. Bunun için de başta vatandaşlar ve sivil toplum aktörlerinin mevcut işleyiş düzeninin kalitesini iyi yönetişim açısından ölçmesi, değerlendirmesi ve sürekli gelişmesine katkı vermelerini sağlamayı hedefliyoruz. Geliştirdiğimiz Model ile iyileştirme ve yeniden yapılanma süreç ve adımlarında risklerin azaltılarak dayanıklılığı, katılım yoluyla kapsayıcılığı ve bütünsel bakış açısıyla karar ve kaynakların daha etkin kullanımını desteklemeyi ümit ediyoruz.
Proje kapsamında ilk olarak on bir şehirde devam eden iyileştirme ve yeniden yapılanma çalışmalarını inceledik. Özellikle, yürütülen çalışmaların işleyiş düzeni ve iş yapış biçimlerini iyi yönetişim ilkeleri açısından gözden geçirdik ve çıkarımlar yaptık. Mevcut durum incelemesinde tespit ettiğimiz gelişim alanlarını mevzuat ve On İkinci Kalkınma Planı (2024–2028) gibi kamu düzenleyici çerçevesi ile eşleştirdik. Bu eşleştirmeden yola çıkarak, iyileştirme ve yeniden yapılanma çalışmalarına dair ulusal kalkınma vizyonu, amaçları ve tedbirleri ile kendi yaklaşımımız arasında uyum kurduk. Kamu kurumları ve diğer paydaşları yönlendirmek için belirlenen kalkınma planı, politikalar ve mevzuatın ancak iyi yönetişim kültürünün güçlendirilmesiyle gerçekleşebileceği sonucuna vardık. Dünyada ve Türkiye’de mevcut afet yönetim yaklaşımlarını gelişim odaklı olarak gözden geçirdik. Bunlardan yola çıkarak, iyi yönetişime dayalı bir çerçeve geliştirdik. Bu çerçeve, afeti bir kalkınma hamlesine çevirmek için mevcut çalışmaların iyi yönetişim kültürüne ve bütünsel bakış açısına dayalı olması gerektiği gözlemine dayanıyor. Tüm toplumu temel alan ve farklı paydaşların istişare, iş birliği ve eşgüdüm içinde çalışmasını sağlayacak bir işleyiş düzeninin karar, kaynak geliştirme ve uygulama aşamalarında daha etkin sonuçlar üreteceğini öneriyoruz. Bunun için iyileştirme ve yeniden yapılanma süreçlerinde yer alan farklı paydaşların rol ve işlevlerini hem incelemeler yaparak hem de düzenlediğimiz istişare çalıştayından aldığımız görüşler ile belirledik. Nihai olarak, tüm çalışmalar sonucunda entegre bir yaklaşım ile Sivil Etkileşim Değerlendirme Modeli©ni geliştirdik. Modeli afetten etkilenen şehirlerde ilgili alanlardan seçilen birkaç vaka çalışması üzerinde pilot olarak uyguladık ve sivil etkileşim açısından gelişim alanlarını net bir şekilde ortaya koyabildiğini sağladığını teyit ettik.
Hazırlanan bu rehber ile başta vatandaşlar ve sivil toplum aktörleri olmak üzere, tüm kamu kurumları, özel sektör ve diğer paydaşların Sivil Etkileşim Değerlendirme Modeli©ni benimsemesi ve çalışmalarında kullanması katılımcı demokrasiyi ve toplumsal güveni geliştirecektir. AKSE kapsamında geliştirilen modelin, ülkemiz ve ötesinde önemli faydalar sunacağına inanıyoruz. Amaç, misyon, vizyon, strateji ve araçların uyumu, hem afet risklerinin azaltılmasına hem de afet sonrası yapılanmanın yaşam kalitesini ve sürdürülebilir bir gelecek inşasını sağlamasına hizmet edecektir. Çalışmamızın daha dayanıklı, kapsayıcı ve sürdürülebilir şehirlerin inşa edilmesine katkı sağlamasından büyük memnuniyet duyacağımızı belirtmek isteriz.
Yazarlar
Katkıda Bulunanlar
Prof. Dr. Fikret Adaman
Akademik Koordinatör
Doç. Dr. Sertaç Erten
Kentsel Dayanıklılık Danışmanı
Ceyda Sungur
Araştırmacı
Gaye Uğurlu Fırat
Genel Sekreter
Fikret Toksöz
Proje Danışma Kurulu Üyesi
Yelda Kırbay Reis
Proje Danışma Kurulu Üyesi
Doç. Dr. Yeşim Yasin
Proje Danışma Kurulu Üyesi
Dr. Ayşegül Atacan
Proje Danışma Kurulu Üyesi
Av. Semra Gökpınar
Proje Danışma Kurulu Üyesi
Dr. Yılmaz Argüden
Mütevelli Heyeti Başkanı
Pınar Ilgaz
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı
